واكنش بدن به نور خورشید

برنزه شدن در برابر آفتاب، در واقع یك واكنش طبیعی از طرف بدن است كه بر اثر تحریك اشعه فرابنفش نور خورشید به وجود می‌آید. برنزه شدن، سپر دفاعی بدن برای حفاظت از سلول‌هایی است كه ممكن است بر اثر این اشعه از بین بروند یا پیر شوند یا حتی در این مسیر به یك سلول بدخیم تبدیل شوند. تیره شدن پوست بر اثر نور آفتاب به خاطر افزایش رنگدانه‌هایی به نام ملانین است كه از سلول‌های ملانوسیت ترشح می‌شود. در واقع ملانوسیت‌ها همانند گلبول‌های سفید خون عمل می‌كنند، یعنی دفاع از پوست بدن را به عهده دارند. بنابراین افرادی كه به طور ذاتی از ملانوسیت‌ كمتری برخوردارند مانند سفیدپوستان بیشتر در معرض خطر سرطان پوست قرار دارند. این در حالی است كه افراد سبزه و دارای رنگ پوست تیره با وجود ملانین بیشتر، از محافظت بیشتری در مقابل نور آفتاب برخوردارند، بنابراین افراد سفیدپوست كه به منظور زیبایی یا اقتضای شغلی و ورزش در معرض طولانی اشعه نور آفتاب قرار می‌گیرند به علت كافی نبودن دفاع بدن، می‌توانند در درازمدت به سرطان پوست مبتلا شوند. همچنین افرادی كه دچار بیماری پوستی هستند و حساسیت به نور دارند در معرض خطر بیشتری نسبت به افراد سالم هستند.

برنزه شدن در قوطی

برخی به اشتباه فكر می‌كنند استفاده از دستگاه سولاریوم برای برنزه كردن، مضرات نور خورشید را ندارد، این در حالی است كه دستگاه‌های برنزه پوست همانند نور خورشید مضر هستند. حال ببینیم این دستگاه‌ها چگونه عمل می‌كنند.

سولاریوم در واقع یك محفظه كوچك شیشه‌ای است كه در آن لامپ‌های فلورسنت خاص، اشعه فرابنفش تولید می‌كنند. این محفظه در مدل‌های ایستاده و خوابیده وجود دارد و اغلب برای راحتی استفاده‌كنندگان، مدل خوابیده آن رواج بیشتری دارد. اولین بار فردی به نام فردریش وولف آمریكایی این وسیله را ابداع كرد تا در برخی كشورها كه به دلیل شرایط جغرافیایی از آفتاب كمتری برخوردارند و در بیشتر سال به خاطر شرایط جوی، آسمان ابری است با استفاده از این دستگاه بتوانند برنزه كنند.

مكانیسم برنزه شدن در سولاریوم و جلوی نور آفتاب به یك صورت است و در هر دو مورد، افزایش ترشح ملانین اتفاق می‌افتد اما در سولاریوم به دلیل زمان كوتاه و شدت بالای مواجهه، اشعه فرابنفش به لایه‌های عمقی پوست نمی‌رسد. به همین دلیل رنگ برنزه در سولاریوم تیره‌تر از رنگ برنزه در آفتاب به نظر می‌رسد. چون در سولاریوم فقط ملانوسیت‌های سطحی‌‌تر تحریك می‌شوند. اشعه دستگاه سولاریوم علاوه بر برنزه كردن، مقداری گرما هم ایجاد می‌كند كه باعث از دست رفتن آب و قرمزی پوست می‌شود.

همان طور كه اثرات نور خورشید بر پوست همه افراد یكسان نیست، اثرات سولاریوم نیز در افراد مختلف متفاوت است. در كشورهای اروپای شرقی به علت خصوصیت ژنتیكی پوست و سفید بودن آن، برنزه شدن با آفتاب یا با استفاده از سولاریوم موجب قهوه‌ای شدن پوست می‌شود، اما در كشورهای شرقی و بویژه در خاورمیانه به علت تیرگی و گندمگونگی پوست، برنزه كردن پوست موجب سیاهی و در مواردی ایجاد لك در صورت می‌شود كه نه تنها زیبا نیست كه باید با درمان طبی مداوا شود.

علاوه بر ایجاد لكه‌های پوستی كه به صورت لكه‌های تیره و روشن و كك و مك بروز می‌كند، برخی ارگانیسم‌های غیربیماری‌زا وجود دارند كه در حالت عادی ایجاد بیماری نمی‌كنند، اما به صورت قارچ روی پوست همه افراد وجود دارند كه وقتی در معرض نور قرار می‌گیرند، فعال شده و لك‌های قرمز پررنگ قهوه‌ای و سفید را به وجود می‌آورند. حساسیت به نور یكی دیگر از عوارض استفاده از سولاریوم است. از نظر علم پزشكی مهم‌ترین اثرات تهدیدكننده اشعه‌های ماورای بنفش (نور آفتاب و سولاریوم)‌ سرطان‌های پوستی است كه كشنده بوده و می‌تواند در میانسالی و پیری به مرگ زودرس بینجامد.

برنزه كردن با مواد غذایی

یك باور غلط درباره برنزه كردن پوست این است كه بعضی‌ها پس از شنیدن خبر مضر بودن برنزه كردن پوست با آفتاب و دستگاه‌های سولاریوم، با استفاده از برخی مواد غذایی یا روغن‌های گیاهی مثل روغن زیتون یا قهوه اقدام به برنزه كردن پوستشان می‌كنند. این مواد نه تنها موجب برنزه شدن پوست نمی‌شود بلكه مواد رنگی موجود در این گیاهان می‌تواند از طریق واكنش‌های شیمیایی كه زیر نور آفتاب رخ می‌دهد، موجب واكنش‌های شدید پوستی مثل قرمزی، پوسته پوسته شدن، خارش پوست و تاول‌های پوستی شده و در صورتی كه این ضایعات درمان نشوند، جای آنها به صورت لكه‌های تیره‌ای روی پوست می‌ماند. همچنین رنگی كه این مواد غذایی و روغن‌های گیاهی به پوست می‌دهند، آن رنگ برنزه مورد نظر افراد نیست. این مواد، رنگ متفاوتی به بدن می‌دهند و در عین حال رنگی كه به وسیله این مواد در پوست ایجاد می‌شود دوام كمی دارد و پس از چند روز از بین می‌رود.

راه بی‌خطر برای برنزه كردن

بهترین و مطمئن‌ترین راه برای افرادی كه اصرار به برنزه شدن دارند، استفاده از كرم‌های اتوبرنزه است. اتو برنزها به خاطر حالت مصنوعی كه روی پوست ایجاد می كند كمتر مورد استقبال قرار می گیرد اما اخیراً با پیشرفت هایی كه این محصولات داشته اند نتیجه بسیار بهتری عایدتان می كند. خیلی از این اتو برنزها حتیSPF هم دارند، به پوست آسیب نمی زنند، و می توانید همان رنگ برنز مورد علاقه تان را ایجاد كنید. این اتو برنزها به شكل ها مختلف نیز موجود هستند: ژل، لوسیون و اسپری. اما دقت كنید چون پوستتان رنگ برنز دارد دلیل نمی شود كه از ضدآفتاب دیگر استفاده نكنید. هر زمان كه خواستید زیر آفتاب بروید حتماً ضدآفتاب بمالید.از نظر علمی به غیر از استفاده از كرم‌های اتوبرنزه كه به وسیله كارخانه‌های سازنده مواد آرایشی و بهداشتی معتبر ساخته می‌شوند و دوام قابل قبولی دارند، هیچ روش بی‌خطر دیگری برای برنزه كردن پوست وجود ندارد. بهترین مكان برای خرید كرم‌های اتوبرنزه، داروخانه‌ها هستند و بهتر است برای تهیه كرم مناسب و سازگار با پوست‌تان با یك متخصص پوست مشورت كنید.

استفاده از اتو برنزها بسیار ساده است. ابتدا لازم است كه پوستتان را لایه برداری كنید. یعنی همه سلولهای مرده روی پوست را از بین ببرید. اینكار باعث می شود ماده برنز كننده عمیق تر اثر كند. برای لایه برداری می توانید از محصولات مخصوص اینكار كه در داروخانه ها و فروشگاه های آرایشی-بهداشتی موجود هستند استفاده كنید.
قبل از مالیدن اتو برنز روی پوست حتماً پوستتان باید كاملاً خشك باشد. اگر پوستتان رطوبت داشته باشد، ماده اتوبرنز خوب اثر نخواهد كرد.

هنگام استفاده از اتو برنز بهتر است از یك جفت دستكش جراحی، ترجیحاً لاتكس، استفاده كنید تا روی دستتان لك نیفتد. اگر از كرم های اتو برنز استفاده می كنید، سعی كنید كرم را رو به بالا روی پوست بمالید، به جز در قسمت سینه. در قسمت سینه بهتر است كرم را افقی بمالید تا پوشش بهتری بدهد. روی مفاصل، مثل زانو و آرنج مقدار كمتری از ماده اتوبرنز بمالید تا بیش از حد سیاه نشوند.

20 تا 25 دقیقه صبر كنید و بعد خواهید دید كه انگار روزهاست كه آفتاب می گیرید.

كرم‌های اتوبرنزه مرغوب پایداری رنگ دارند و حداقل 4 ـ 3 روز با وجود دوش گرفتن، باقی می‌مانند و هیچ‌گونه واكنش حساسیتی در پوست ایجاد نمی‌كنند

گردآوری توسط گروه عروس